Nawodnienie u osób chorych na cukrzycę jest niezbędnym elementem ich codziennej diety.
Woda jest podstawowym składnikiem niezbędnym do funkcjonowania organizmu. Rekomendacje dotyczące nawodnienia chorych na cukrzycę są zbliżone do zaleceń ogólnych, z kilkoma wyjątkami. U diabetyków zapotrzebowanie jest nieco wyższe, jednak ustalenie precyzyjnych wartości jest trudne, ponieważ zależy od wielu czynników, takich jak: wiek, aktywność fizyczna, temperatura otoczenia, wilgotność powietrza, obecny stan metaboliczny organizmu, wydolność nerek i układu krążenia, bilans wodny mogą również modyfikować zażywane leki, jak chociażby diuretyki. Średnie zapotrzebowanie na wodę wynosi 30-35 ml/kilogram masy ciała i nie powinno być niższe niż 1,5 litra/dzień.
Konsekwencje nieprawidłowego nawodnienia u diabetyków są zdecydowanie gorsze w skutkach niż wśród osób zdrowych. Wiąże się to przede wszystkim ze zwiększeniem poziomu glukozy we krwi, taki stan powoduje uszkodzenie delikatnych naczyń krwionośnych znajdujących się w sercu, nerkach i oczach, a w konsekwencji czasu prowadzi do niszczenia tych naczyń krwionośnych pogorszając wzrok, pracę nerek oraz ukrwienie serca. Prawidłowe nawodnienie może sprawić problem osobom starszym ponieważ z wiekiem zmniejsza się odczuwanie pragnienia, ale również problem z nawodnieniem mogą mieć osoby stosujące leki, ze względu na odczuwanie mniejszego pragnienia.
Niewyrównany poziom glukozy we krwi – hiperglikemia, powoduje, że organizm za wszelką cenę chce się pozbyć nadmiaru glukozy z organizmu, przez co uruchamia ośrodek pragnienia w mózgu oraz zwiększa filtrację nerkową w efekcie ma to doprowadzić do obniżenia poziomu glukozy we krwi – są to dwa bardzo dobrze znane objawy niewyrównanej cukrzycy – pragnienie (polidypsja) i oddawanie dużej ilości moczu (poliuria), a nawet nocne moczenie!
Dzienne zapotrzebowanie osoby dorosłej na wodę to ok. 30-35 ml na kilogram masy ciała i dla większości osób zamyka się w całkowitym zapotrzebowaniu w ciągu dnia na poziomie 2-3 litrów. Część wody dostarczamy z pokarmem, ale zdecydowana większość powinna być dostarczona w postaci płynów, najlepiej w postaci wody średniozmineralizowanej. Ze względu na wahania poziomu cukru, diabetycy powinni unikać węglowodanów prostych, a takie znajdują się w większości napojów i soków z dodatkiem cukru.
Najlepszym i najprostszym wskaźnikiem stanu nawodnienia jest wizyta w toalecie - mała ilość ciemno zabarwionego moczu to sygnał ostrzegawczy, świadczący o sporym odwodnieniu. Lepiej pić zanim pojawi się pragnienie – osobie ze zdrowymi nerkami nie zaszkodzi nawet nadmiar wody, bo zostanie ona usunięta przez nerki. Warto wtedy zwrócić uwagę na jakość spożywanej wody, żeby dostarczała niezbędne minerały, ważne dla cukrzyka.
Zdecydowanie większym problem związanym z nawodnieniem, wymagającym opieki specjalistycznej, jest stan kwasicy ketonowej czyli sytuacja kiedy we krwi stężenie glukozy jest bardzo wysokie i prowadzi do nadmiernej produkcji ciał ketonowych, taki stan zdecydowanie częściej dotyczy cukrzycy typu 1. Przyczyną kwasicy w tym wypadku jest niedobór insuliny powodujący znaczne zwiększenie stężenia glukozy, przez co organizm produkuje nadmierną ilość ciał ketonowych, które przy okazji powodują odwodnienie organizmu. Równolegle z podażą insuliny, według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, zaleca się uzupełnienie 5-6 litrów płynów w pierwszej dobie leczenia! To bardzo dużo, jednak precyzyjne dane są ustalane przez specjalistę. W przypadku gdy stan pacjenta na to pozwala stosuje się podaż płynów doustnie i zaleca się spożywanie niegazowanej wody mineralnej 3-5 l na dobę.
